پل ارتباطی ما

موسسه خیریه صفا

 

مطالب تصادفی



چه کسی آنلاین است؟

ما 92 مهمان و بدون عضو آنلاین داریم
×

هشدار

JUser: :_بارگذاری :نمی توان کاربر را با این شناسه بارگذاری کرد: 529

خاطرات معلّمان /6

توّلد «آوای مدرسه ی محلّی به گویش های «دهکردی» و«بختیاری»» 1

یکشنبه, 23 آبان 1395 20:09 نوشته شده توسط  اندازه قلم کاهش اندازه قلم کاهش اندازه قلم افزایش اندازه قلم افزایش اندازه قلم


توّلد «آوای مدرسه ی محلّی به گویش های «دهکردی» و«بختیاری»» 1

«از سال 1370ه ش/1412ه ق/1991م فعّالیّت های مربوط به گسترش اجرای سرود درمدارس«چهار محال و بختیاری»در زمان مسولیّت آقای «مصطفی حاج عزیزی بروجنی»به عنوان«کارشناس هنری معاونت پرورشی اداره ی کلّ آموزش وپرورش استان»به خصوص بااجرای سرودهای زیبای محلـّی«بختیاری»و«دهکردی»درمرحله ی کشوری مسابقات آموزشگاهی جایگاهی خاص پیدا کرده و این موفقیّت های پی درپی موجب گردیدندتاگروه های سرود دانش آموزی ومربیّان پرورشی علاقه ی زیادی به اجرای این قبیل سرودهای محلّی داشته باشند.



با این همه این مشتّاقی عملا راه به جایی نمی برد،زیرااز یک سوعواملی چون در دسترس ومتنوّع نبودن آهنگ،نوازنده وحتّی شعردر خور،موجب می شدندتاعملاً تعداد زیادی ازگروه های نواحی،شهرستان ها ومناطق آموزش وپرورش استان از دور رقابت ها حذف گردیده وازسوی دیگرفرصت اجرای این سرود هاباملاک های  قابل قبول اوّلیه،مختص شهرهای برخوردار«شهرکرد»و«بروجن»گردد.

در این بین آسیب وارده ی دیگر آن بود که از آن جایی که نوازنده حرف اوّل را در اجرای سرودهای محلّی می زد،بنابراین مرّبیان مدارس مجبور می شدند افراد غیر دانش آموزوحتّی غیر فرهنگی را به عنوان دانش آموزوفرهنگی در گروه های سرودخود شرکت دهندکه البتّه آسیب های مختّص خودرا دارا بود.

 در آن ایّام جمعا درسطح استان تنها چهار نفر مرّبی با توانایی آهنگ سازی ویا تنظیم آهنگ های محلّی برای ساخت واجرای سرودهای دانش آموزی وجود داشتندوبا توّجه به جذب نوازنده گان ازسوی مدارس براساس قرارداد تضمینی مبنی بر موفقّیّت صددرصدی در«مرحله ی کشوری مسابقات فرهنگی وهنری»که باعث می شد گروه اوّل از قبل مشخص شده باشد،تنهاانگیزه ی رقابت برای کسب رتبه های دوّم به بعد در میان گروه های مدارس وجود داشت.

ازسوی دیگرچون این چند مرّبی معدود،دیگر رقیبی برای خود درمیان نمی دیدند به دنبال آموختن بیش ترجهت ارتقا سطح علمی خودوفراگرفتن علمی مباحث موسیقی نبودندکه وجوداین عامل در کناردیگر موانع معرّفی شده در قبل موجب می شدندتا تدابیری جهت حلّ موانع مذکور اندیشیده شود.

براین اساس ازسال1373ه ش/1415ه ق/1994م پس ازانتقال آقای«مصطفی حاج عزیزی بروجنی»از«اداره ی کلّ آموزش وپرورش استان»وتصّدی پست«کارشناس هنری»ازسوی«اینجانب(مهدی امیری)»،تهیه ی مجموعه سرودهای الگو،درقالب«مجموعه های صوتی آوای محلّی»یکی از نیاز های اصلی برای توسعه ی فعّالیّت سرود درمدارس محسوب گردید،که البتّه همانند هرکار نو آورانه ی دیگراز همان  ابتدای ورود به مباحث مربوط به اجرای طرح و تولیداین مجموعه ،این دو گروه با آن مخالفت شدیدی را ابراز نمودند:

 گروه اوّل کسانی بودندکه به دلایل مختلفی نظیر عدم آگاهی از مبنا و ساختار«موسیقی سنّتی ومناطق ایران»تهیه ی سرودهای محلّی برای مدارس را ترویج ابتذال و برخلاف مسایل تربیتی رایج می دانستند.

گروه دوّم کسانی نیزبودند که می دیدند اگر این مجموعه تولید شودممرفعّالیّت اقتصادی آنان بسته خواهدشدزیراگروه های سرود دیگرنیز خواهندتوانست در رقابت های استانی وکشوری حضوری جدّی داشته و دیگر تضمینی برای یکّه تازی آنان وجود نخواهد داشت. 

پس از برگزاری جلسات مختلف در سطوح استانی وملّی،با حضورمسوولین و  کارشناسان هنری حوزه ی وزارتی ، معاونت پرورشی ونیز«مدیر کلّ آموزش وپرورش وقت استان»،جناب آقای«بهمن سمیع قهفرخی»سرانجام بر اساس وجود دلایل کاربردی مبرهن در سال1376ه ش/1418ه ق/1997م نیازبه تهیه ی این مجموعه تبیین گردیده و جهت آغازکارمقرر گردید تا،اوّلین قدم با حداقل های ممکن برداشته شود.

براین اساس مقرر گردید تا با بکار گیری تمامی نیروهای در دسترس در سطح استان که دستی درتولیدواجرای  سرود و قطعات موسیقی دارند به عنوان نمونه ده قطعه سرود تنظیم و اجرا گردد که به همین واسطه باآقای«علی ملکوتی دهکردی» که در آن ایّام یکی از معدود نفراتی بود که در آن«دایره ی محدود»همراه با چند تن دیگر درمدارس به تهیه ی سرودهای مختلف مبادرت ورزیده وبه دنبال علاقه مندی های خاص خود در مینه ی موسیقی وموفقیّت های چندین ساله در کسب رتبه های کشوری دراین راستا به عنوان مرّبی«گروه موزیک سازهای بادی و کوبه ایی کارشناسی هنری در محل امورتربیتی استان»واقع در«خیابان مولوی مرکزی شهرکرد»شناخته شده وفعّالیّت می نمود قراردادی به مبلغ پنج میلیون ریال منعقد گردید.

به منظور بهره برداری از بهترین اشعارمحلّی تهیه شده بر اساس گویش های رایج در دسترس در سطح استان،جهت متن این سرودهای هشت گانه،علاوه براستفاده ازاشعاربا گویش«لری بختیاری»حاصل طبع آقایان«مسعود برخورداری ناغانی مربّی پرورشی شهرستان اردل»و«ابراهیم  مهری بابادی مدیر کانون فرهنگی وتربیتی چلگرد شهرستان کوهرنگ»،از سروده های«استاد داراب رئیسی بیدکانی»ازهمکاران ادیب فرهنگی وصاحب امتیاز اوّلین انتشارات محلّی در سال های پس از«انقلاب اسلامی»در«شهرکرد»باعنوان«ایل»،که سراینده ی متن بسیاری از سرودهای رایج دانش آموزی به زبان«فارسی»وگویش«بختیاری»در سطح استان شناخته می شدند،در دستور کار قرار داده شدکه در این بین«سرودمهمان»ایشان در میان دیگر سرودهابسیارزیبا و دل نشین تر از بقیّه از آب در آمدوفکر می کنم بیش تر دانش آموزان سرودخوان در آموزشگاه های آن روزگارسطح استان،بدون شک حداقل یک باراین سرود را اجرا کرده اند.

در این بین بزرگ ترین مشکل در پیش رودسترسی به اشعاری با گویش« دهکردی» بودزیرا به رغم کهن بودن سرایش نمونه های ادبی به این لهجه،اشعاراختصاصا تهیه شده دراین گویش جهت تهیه ی سرود در دسترس نبودوبه رغم  مراجعه ی مکرر محضرتمامی افرادی که احتمال داده می شد بتوانند کمکی در این راستا بنمایند،شعر مناسب وقابل توّجهی به دست داده نشد،تا آن که در گیرودارهمین جستجوها بخت با من یار گردید وتوانستم با آقای«سیّد رسول موسویان دهکردی»که در آن سال به عنوان سربازمعلّم در«منطقه ی(امروزه شهرستان)کوهرنگ»هم زمان با تدریس«زبان وادبیات فارسی» ساعاتی را نیزبه عنوان «مرّبی پرورشی»با «امورتربیتی» آن  منطقه همکاری می کرد آشناشویم.

که با طبع بی آلایش وروان خود اشعاری زیبارابراساس داستان وآهنگ«زنگ شتر»اجرا شده توسط روان شاد«استادمحمّد طغانیان دهکردی»،سروده بود.بنابر این از ایشان در خواست نمودم تا چند قطعه شعربا گویش دهکردی»جهت استفاده به عنوان متن تعدادی ازسرودهای ده گانه ی تولیدی توسط آقای«علی ملکوتی دهکردی»آماده نماید.

در اندک زمانی توانستم دو قطعه شعر زیبا با عناوین«خرمن کوفتن»و«غریاز دهکرد»زاییده ی طبع باصفا وصداقت و در عین حال بسیارحسّاس این کشاورززاده ی فرهنگی «دهکردی» رادر دست داشته باشم که بن مایه ی تهیه ی سرودهایی باهمین عنوان واقع شدند.سرودهای دل نشینی که به خصوص قطعه ی«غریاز دهکرد»آن،دارای آن چنان  اقبال عمومی واقع گردیدکه حتّی ازسوی دانش آموزان شهرستان ها ومناطقی که گویش آنان«لری» و«ترکی»بودوته لهجه های مادریشان را درهنگام بازخوانی های مکرردرمکرراین سرودمی شد در صداهای پر لطافت اصالت مدارشان به شنیدن و دل سپردن نشست،به عنوان سرودی دل خواه خواننده و شنونده انتخاب شده بود.

ازنکات جالب ساختاری این سرود،بهره مندی به جای شاعر از اسامی اماکنی  مانند«سقّاخانه ی ارباب میرزا»و«مَرغ (چمن)»،«دهکرد(شهرکرد)»دارای حس«نوستالژیک»برای نسل های گذشته بود،که در عین غرابت با نسل های حاضرحضورشان در این سروده ها موجب می شد تا ایشان نیزسراغی از خاطرات گم شده ی نیاکان خود در گذار پر شتاب روزگار داشته باشند وحتّی به دیدارشان بشتابند.

«...بیا یک تل دلت بسپر به سقّا          به «سقّا خونه ی ارباب میرزا»

 اگه دل بسپری دل واز می شه           زمستدن دلت غریاز می شه...»

بافراهم آمدن اشعارموردانتظار(1)،آقای«علی ملکوتی دهکردی» نوازنده ی کمانچه وتنظیم کننده ی آهنگ ها،باهمکاری دیگردوستانشان آقایان«رضا کریمیان کاکلکی»مسلّط درساخت سرودهای محلّی«بختیاری»ونوازندگی کی بُرد،«حمید مهدیان دهکردی»دارای تخصص در تنظیم ملودی های«دهکردی»ونوازندگی وتنبک ،«محمّد حسین خلیلی بروجنی» که درآن سال ها جزاوّلین نفرات دارای تحصیلات موسیقی دانشگاهی ومهارت در نوازندگی نی شمرده می شد،«آرش احمدی»نوازنده ی دف،«غلام رضا قائدی بارده ایی» نوازنده ی تار و سُرنا و«علی حیدری سورشجانی» نوازنده ی دهل ساخت  وتمرین آهنگ سرودهای ده گانه را آغاز نمودند. دراین مسیرهم سرایان  این گروه نیز عبارت بودندازآقایان«جواد احمدی،محسن بهمنی،ایمان یزدانی،پویا حسین زاده،سجّاد غلامی،محمّد کریمی،بهنام مقیمی نیا،آرمین محمّدی زاده،صفی الله باباییان،کاوه معتمئیان دهکردی،حسن برخش،احسان راستین،ایمان قادری،مرتضی لطفعلیان دهکردی،علی محمّدی وشاهرخ مردانی».

پس ازتمرین های مختلف شبانه روزی از خردادماه تا مهرماه سال 1376ه ش/1418ه ق/1997م ،که با پشتکار مثال زدنی همه ی دست اندرکاران تهیه و تولید این سرودها صورت داده می شد،سرانجام نوبت به ضبط این سرودها رسید که با توّجه به قلّت امکانات از هر حیث ونظر،محل ضبط موسیقی این سرودها یکی از اتاق های«مجتمع فرهنگی هنری مهر»واقع در«خیابان مولوی مرکزی»ودرجنب «کتابخانه ی عمومی مولوی شهرکرد»که در گذشته«سازمان پیش آهنگی چهار محال و بختیاری»در آن استقرار داشت،در نظر گرفته شد.

ساختمانی فرسوده که استفاده ی های فراوان از آن،گذشت زمان وهجوم عوامل طبیعی  خوانده و ناخوانده مانندرطوبت وموش های ریز و درشتی که عرصه اش را جولانگاه خود ساخته وبه مرور ایّام دارای حقّ آب و گل شده بودند،اگرچه پشتش را خمیده کرده بود،امّا حضور مستمر دانش آموزان و مرّبیان آن را هم چنان شاداب و پویا نشان می داد.

باانتخاب واختصاص این اتاق«استدیوی ضبط امورتربیتی»دارای هویّت گردید.استدیویی که با تشک های ابری و پتوهای مستعمل یادگار مانده از اردوهای دانش آموزی اکوستیک شده بود وسیستم ضبط آن هم به تصدّی گری آقای«علی ملکوتی دهکردی»، منحصر به یک دستگاه ضبط وپخش کاسِتی تخت دو بانده ی«ناسیونال(National)»قرض گرفته شده از«واحد سمعی بصری کارشناسی هنری اداره ی کلّ آموزش و پرورش استان»بود.

ضبط صوت با وفایی که شب های متمادی به دلیل کمتر شدن صدای هام محیط وفرصت های بیش تر نوازندگان به دلیل اشتغال به تدریس و خوانندگان شانزده نفره ی سرودهابه واسطه ی سرگرم بودن به تحصیل برای حضور،شاهد ضبط چندین وچندباره ی قطعات مختلف این سرودها بودوحالا زینت بخش خاموش وصبور«گنجینه ی آموزش و پرورش چهار محال و بختیاری»می باشد.

با اتمام کارضبط سرودها،از«استادالله یار اکبری بنی»همکار فرهنگی خوش ذوق هنرهای تجّسمی مان خواستم تا طرحی برای کارت(جلد)مجموعه سرودهای مذکور در قالب کاست تهیه کند که ایشان با توّجه به تخصصشان در زمینه ی  نقاشی رنگ روغن ،تصویری ترکیبی از بانویی از«عشایربختیاری» به همراه چشم اندازی از «پل ونزهت گاه زمان خان سامان»را برای این منظور آماده سازی نمودند تا به این ترتیب همه ی چیزهای مرتبط با این کاست رنگ و بوی محلّی داشته باشد. این طرح که در دوسوی خویش  ودر مدّت زمان چهل و پنج دقیقه دربرگیرنده ی متن نوشتاری سروده های آماده شده نیز بود در«چاپخانه ی بیاتی شهرکرد» تکثیر گردید.

به این ترتیب اوّلین بخش از مجموعه سرودهای محلّی تولید شده توسط «کارشناسی فرهنگی هنری معاونت پرورشی اداره ی کلّ آموزش وپرورش چهار محال و بختیاری»باعنوان«آوای مدرسه ی محلّی به گویش های دهکردی و بختیاری»به رغم همه ی سنگ اندازی ها و نیازهای اساسی  وریز و درشتی که تهیه کردنشان خود«یکی داستانی است پر آب چشم»قدم به عرصه ی حضور نهادتا زمینه ساز فعّالیّت های گسترده ی پس از خود در این راستا،توسط دستگاه ها و نهادهای مختلف استانی و ملّی گردد.

پس ازتکثیر«کاست مادر»فراهم آمده توسط آقای«علی ملکوتی دهکردی»با استفاده از«دک های»موجود در«واحد سمعی بصری کارشناسی هنری اداره ی کلّ آموزش و پرورش استان»که پس از آن در زمره ی اموال«امور تربیتی »محسوب شده و امروزه از گوشه نشینان در«گنجینه ی آموزش و پرورش چهار محال و بختیاری»می باشد،توزیع این نوارکاست از بهمن ماه این سال بدون لیبل و البتّه به صورت رایگان بیش تربر روی کاست های«Maxell»و«SONY»وکم تر«TDK»و«Raks»،درمیان مدارس مقاطع مختلف تحصیلیبااین مقدّمه که به امضای آقای«بهروز امیدی،معاون پرورشی اداره ی کلّ آموزش وپرورش استان»تهیه شده بود، صورت داده شد:

«بسم الله الرحمن الرحیم

 فرهنگ و زبان وسنن هرملّت به مثابه ی شناسنامه و سند هویّت آن ملّت است.استعمارگران هرگاه خواستندبر ملّتی مستولی شوند،اوّلین کارشان این بودکه آن مردم را با گذشته و فرهنگشان بیگانه کندتا در این بی هویّتی ندانند با چه گذشته ی درخشانی همراهند واین نکته جای تامل است که خرده فرهنگ هاو فرهنگ های بومی و منطقه ایی جویبارانی از چشمه سار فرهنگ مادر وملّی هستندومی توانندمارابه سرچشمه رهنمون سازند،مشروط برآن که خوب محک زده شوندودرجه وعیار ناب بودنشان بررسی شود».

انتشاری که مانند«آب ریخته شده درخوابگاه مورچگان»سیل«ای واویلاها»وهم زمان چون برخاستن نوایی دل نشین وگوش نواز«احسنت وبارک الله ها»را به دنبال خود داشت،که اطلّاع از چند و چون آن خالی از تنبه و لطف نیست.

بر این اساس از همان ابتدای دراختیارعموم قرار گرفتن کاست مذکورتا مدّت ها دست اندر کاران تهیه و تولید این مجموعه،با آتش باری شدید مخالفین از پیش تیغ از رو بسته،در کنار بارش لطف و محبّت های دوستان حق مداردرساعات اداریموجه گردیدند که سیل گون و هم زمان اعتراضات و تقدیر هارا به بخش های مختلف «اداره ی کلّ آموزش و پرورش» سرازیر می کردند.

دراین بین تنها حمایت های همه جانبه ی آقایان«ناصر فلّاحی کارشناس مسوول موسیقی واحد هنری معاونت پرورشی وزارت آموزش  وپرورش»،«حسین گنجی ارجنکی کارشناس مسول فرهنگی هنری» و«بهروز امیدی راستابی معاون پرورشی اداره ی کلّ آموزش و پرورش استان»واستقبال شایان دانش آموزان واکثریّت«مرّبیان پرورشی»بودکه کوک سازهای مخالف را نیز به موافق بدل گردانیدتا همه چیز ختم به خیرشده ودست آوردهای اوّلین تجربه از این نوع در«چهار محال و بختیاری»ارزانی همگان گردد.تااز آن پس دیگر هیچ گروهی ازپیش بازنده نباشدوعرصه ی رقابت سالم برای همگان فراهم گردد.تاموفقیّت گروه های سرودمناطق برخوردارموجب ایجاد حاشیه ی امن در مراحل  استانی و کشوری مسابقات سالیانه ی فرهنگی وهنری نگردد.

علاوه بر این ها ،ازآن جایی که این مجموعه اوّلین نوارکاستی به حساب می آمد،که با محتوای«سرود محلّی»توسط «استان چهار محال وبختیاری»درکشورآماده شده بود،ازسوی«اداره ی کلّ فرهنگی هنری وزارت آموزش و پرورش»به عنوان یکی ازکاست های «آوای مدرسه ی  محلّی»در کناردیگر« آواهای»تولید شده از این دست دارای امتیاز شعر و آهنگ اختصاصی به صورت کامل برای همه ی  گروه های بهره مند از آن محسوب شده وبه این ترتیب تمامی گروه های سرود آموزشگاه های شهرستان ها و مناطق کم تر برخوردار«لردگان،فارسان،کیار،گندمان،کوهرنگ،لاران،سامان،بن،بلداجی،میان کوه،عشایر،اردل،فلارد وخان میرزا»نیزبتواننددر عرصه ی ملّی ازفرصت های مساوی بهره مند شده و مسابقات و جشنواره های دانش آموزی از تک قطبی بودن بیرون آورده شوند.

پیشینه ی تولید این مجموعه همان گونه که از خلال تاریخچه ی معرّفی آن بر می آید همانند آغاز و انجام تمامی امور فرهنگی دیگردارای شیرینی ها و تلخی ها فراوانی است که شاید یکی از عبرت آموزترین پیوست های آن سرنوشت یکی از نوازندگان آن باشد.

آقای«غلام رضا قائدی بارده ایی»ازجمله ی دانش آموزان بااستعدادعضو«گروه موزیک سازهای بادی و کوبه ایی کارشناسی هنری امورتربیتی استان»محسوب می گردید که درکنارکه نواختن ساکسیفون به صورت اختصاصی،با نوازندگی دیگرسازهای بادی،زهی و کوبه ای نیز آشنایی داشت.با این همه شخصا علاقه مند بود تا بتواند در زمینه ی نوازندگی تار که الحق آن را بسیار شیرین می نواخت دارای تبحّر گردد. به همین واسطه برای تهیه ی هزینه های لازم جهت فراگیری علمی دقایق آن نزد اساتید برجسته کشوری در«تهران»ونیز تامین سایر هزینه های تحصیلی خود، در تمامی روزهای تعطیل وایّام تابستان به صورت روزمزدویا پیمانکاری به انجام اموری مانند کارگری ساده ی ساختمانی و حفرچاه(مقنّی گری)اهتمام می ورزید  که این فعّالیّت ها موجب شده بودندتا دست های این هنرمندبه رغم کمی سن وسال، پینه بسته،زمخت و مردانه باشند...».

خواندن 2688 دفعه
این مورد را ارزیابی کنید
(0 رای‌ها)
K2_NEWS_NUMBER_CUSTOM 297

تصاویر منتخب

cache/resized/0c5748ca6c0e01a5ce6bb131f29fce92.jpg
بهترین مکان دنیا   یادی از گذشته کتابهای قدیم
cache/resized/12321a69d83e907b31596d1a70de700c.jpg
شهید رحمان استکی مسئولیت‌ها: آموزگار
cache/resized/60040d169d182bda9a5835255964ecbd.jpg
درس معلم ار بود زمزمه ی محبتی جمعه به مکتب آورد
Template Settings

Color

For each color, the params below will give default values
Black Blue Brow Green Cyan

Body

Background Color
Text Color
Layout Style
Select menu
Google Font
Body Font-size
Body Font-family